Η Αλληλεπίδραση Ανθρώπου-Υπολογιστή (Human-Computer Interaction) ασχολείται με τη σχεδίαση, ανάπτυξη και αξιολόγηση διαδραστικών προϊόντων και συστημάτων Η/Υ που υποστηρίζουν αποτελεσματικά τους ανθρώπους σε καθημερινές δραστηριότητες, καθώς και με την μελέτη των σχετικών φαινομένων που προκύπτουν από την διαδικασία. Το μάθημα περιλαμβάνει θεωρία (3 ώρες, εβδομαδιαίως) και εργαστήριο (2 ώρες).
Με την παρακολούθηση του μαθήματος οι φοιτητές (θεωρία) είναι σε θέση να:
- Εξηγήσουν σημαντικές έννοιες του πεδίου όπως: ευχρηστία, προσβασιμότητα, εμπειρία χρήστη, κύκλος ζωής, στυλ αλληλεπίδρασης, τεχνικές αλληλεπίδρασης, κ.α.
- Αναγνωρίσουν, περιγράψουν και εφαρμόσουν σημαντικό αριθμό μεθόδων χρηστοκεντρικής (user-centered) έρευνας, συμπεριλαμβανομένων: παρατήρησης (στρατηγικών), συνεντεύξεις (στρατηγικές), αναζήτηση πλαισίου (contextual inquiry), ανάλυση ανταγωνιστών, ομαδοποίηση χρηστών και περσόνας, ανάλυση SWOT, στοχοθέτηση, ανάλυση απαιτήσεων και περιπτώσεων χρήσης (user requirements analysis, use cases modeling).
- Αναγνωρίσουν, περιγράψουν και εφαρμόσουν μεθόδους (εννοιολογικής και λεπτομερούς) σχεδίασης και πρωτοτυποποίησης διαδραστικών συστημάτων, όπως: εννοιολογικό μοντέλο (concept model), σενάρια χρήσης, εικονογραφημένα σενάρια (storyboards), σχεδίαση ροής πληροφορίας, πλαίσια οθονών (wireframes), πρωτότυπα σε χαρτί (paper prototyping), σχεδίαση οθονών.
- Αναγνωρίσουν, περιγράψουν και εφαρμόσουν μεθόδους εμπειρικής αξιολόγησης (empirical evaluation) διαδραστικών συστημάτων, όπως: επιθεωρήσεις ευχρηστίας (ιδιαίτερα ευρετική αξιολόγηση), διαμορφωτικές και συμπερασματικές δοκιμές ευχρηστίας, στρατηγικές ερωτήσεων και ερωτηματολόγια, μέθοδοι αξιολόγησης προσβασιμότητας, μέθοδοι αξιολόγησης εμπειρίας χρήστη.
Στο εργαστηριακό μέρος του μαθήματος, οι φοιτητές μελετούν και εξασκούνται στις παρακάτω ενότητες:
- Εισαγωγή στη Σχεδίαση Διεπαφών με το Android Studio (Java, XML).
- Αξιολόγηση Διαδραστικών Συστημάτων. Παραδείγματα εφαρμογής ευρετικής αξιολόγησης, διαμορφωτικών και συμπερασματικών δοκιμών.
- Εισαγωγή στο αντικείμενο, η σημασία του (για το πρόγραμμα σπουδών, και γενικότερα), πρακτικά θέματα παρακολούθησης και αξιολόγησης.
- Θεμελίωση: ιστορική αναδρομή τεχνολογιών και στυλ αλληλεπίδρασης. Κύκλος ζωής της ανάπτυξης διαδραστικών συστημάτων. Η ανθρωποκεντρική προσέγγιση για την ανάπτυξη διαδραστικών συστημάτων.
- Θεμελίωση (foundations): Αρχών σχεδίασης και ευχρηστίας διαδραστικών συστημάτων.
- Έρευνα και αναζήτηση (research and inquiry): Βιβλιογραφική έρευνα και ανασκόπηση (literature review), Παρατήρηση (στρατηγικές), Συνεντεύξεις (στρατηγικές), ομαδικές συνεντεύξεις (focus groups).
- Έρευνα και αναζήτηση (research and inquiry): Αναζήτηση πλαισίου (contextual inquiry), σχεδίαση πλαισίου (contextual design), διαγράμματα συνάφειας (affinity diagrams), χαρτογράφηση πλαισίου (context mapping), χάρτες εμπλεκομένων (stakeholder maps), ομαδοποίηση χρηστών και personas.
- Έρευνα και αναζήτηση (research and inquiry): Ανάλυση ανταγωνιστικών συστημάτων (competitor analysis), καταγραφή και έλεγχος περιεχομένου (content inventory and audit), καταγραφή στοιχείων εταιρικής ταυτότητας, ταξινόμηση καρτών (card sorting), πίνακες διαθέσεων (moodboards), χάρτες ιδεών (concept maps)
- Έρευνα και αναζήτηση (research and inquiry): design brief, σκοπός, στόχοι και απαιτήσεις συστήματος, ανάλυση απαιτήσεων με περιπτώσεις χρήσης (UML use cases).
- Σχεδίαση και πρωτοτυποποίηση (design and prototyping): Καταιγισμός ιδεών (brainstorming), συναντήσεις ερμηνείας (interpretation sessions), σχεδίαση βασισμένη σε σενάρια (scenario-based design).
- Σχεδίαση και πρωτοτυποποίηση (design and prototyping): Όραμα (visioning), εννοιολογικό μοντέλο (concept model), εικονογραφημένο σενάριο (storyboards, swimlanes).
- Σχεδίαση και πρωτοτυποποίηση (design and prototyping): Αρχιτεκτονική της πληροφορίας, ανάπτυξη πρωτοτύπων (στρατηγικές και υλικά), πρωτότυπα σε πλαίσια (wireframes), σχεδίαση οθονών (διεπαφής).
- Εμπειρική αξιολόγηση (empirical evaluation) διαδραστικών συστημάτων: Βασικές έννοιες εμπειρικής αξιολόγησης και δίκαιη διεξαγωγή της, επιθεωρήσεις ευχρηστίας (ευρετική αξιολόγηση, αξιολόγηση με βάση οδηγίες, γνωστική περιδιάβαση, κ.α.).
- Εμπειρική αξιολόγηση (empirical evaluation) διαδραστικών συστημάτων: Δοκιμές ευχρηστίας: διαμορφωτικές / συμπερασματικές (formative / summative), συγκριτικές εντός / μεταξύ συμμετεχόντων (within / between subjects), ερωτηματολόγια ευχρηστίας.
Μετά την παρακολούθηση του μαθήματος, ο φοιτητής θα πρέπει να είναι σε θέση να:
- Έχει επίγνωση του εύρους ανθρωποκεντρικών μεθόδων έρευνας, σχεδίασης και αξιολόγησης διαδραστικών συστημάτων, όπου οι χρήστες είναι στο κέντρο της διαδικασίας τόσο ως προς τις ανάγκες όσο και μέσα από τη συμμετοχή τους.
- Μπορεί να εφαρμόσει τις παραπάνω μεθόδους σε σύγχρονα σχεδιαστικά πλαίσια και προβλήματα με συμμετοχή πελατών και χρηστών.
- Συνειδητοποιεί την ανάγκη μεθοδολογικής και διερευνητικής προσέγγισης για τη σχεδίαση διαδραστικών συστημάτων, μέσα από αναζήτηση, μελέτη, ανάλυση και σύνθεση γνώσης από αξιόπιστες πηγές και επιστημονική βιβλιογραφία.
- Κουτσαμπάσης, Π. (2011) Αλληλεπίδραση Ανθρώπου-Υπολογιστή: Αρχές, Μέθοδοι και Παραδείγματα. Εκδόσεις Κλειδάριθμος.
- Κουτσαμπάσης, Π. (2015) Αξιολόγηση Διαδραστικών Συστημάτων με Επίκεντρο τον Χρήστη: Ευχρηστία, Προσβασιμότητα, Συνεργατική Εργασία και Εμπειρία του Χρήστη. Ελληνικός Σύνδεσμος Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. https://repository.kallipos.gr/handle/11419/2765
- Dix Alan J.,Finlay Janet E.,Abowd Gregory D.,Beale Russell (2007) Επικοινωνία ανθρώπου υπολογιστή, 3ή Έκδοση.
- Shneiderman Ben, Plaisant Cathrerine (2010) Σχεδίαση Διεπαφής Χρήστη, 5η έκδοση.
Συναφή επιστημονικά περιοδικά:
- ACM Transactions on Computer-Human Interaction (ACM).
- Behaviour and Information Technology (Taylor & Francis).
- Human–Computer Interaction (Taylor & Francis).
- Interacting with Computers (Elsevier; British Computer Society).
- International Journal of Human–Computer Interaction (Taylor & Francis).
- International Journal of Human–Computer Studies (Elsevier).
- Journal of Usability Studies (Usability Professionals’ Association).
- ACM Interactions (magazine, ACM).
- CoDesign: the International Journal of CoCreation in Design and the Arts (Taylor & Francis).
- Design Issues (MIT Press).
- Design Studies (Elsevier).