Υπεύθυνος Μαθήματος:
Βασίλης Παπακωστόπουλος
Κωδικός Μαθήματος:
7204
Διδακτικές Μονάδες:
4
Μονάδες ECTS: 6
Είδος:
Υποχρεωτικό (Υ)
Εξάμηνο:
05 (Χειμερινό)
Ώρες:
4 ώρες θεωρία
-
- Εισαγωγή στην εργονομία: ορισμοί, αντικείμενο μελέτης και πεδία εφαρμογών
- Εργονομική ανάλυση εργασίας - Εισαγωγή στις βασικές έννοιες, τους σκοπούς και τα πεδία εφαρμογής της εργονομικής ανάλυσης εργασίας (ΕΑΕ). Η ΕΑΕ μπορεί να οριστεί ως η μελέτη του τι απαιτείται να κάνει ένας χρήστης (ή ομάδα χρηστών) με την έννοια των ενεργειών ή/και των νοητικών διεργασιών, προκειμένου να επιτύχουν ένα στόχο. Περιλαμβάνει μία σειρά τεχνικών, προκειμένου να περιγράψουν ή/και ή να αξιολογήσουν τις αλληλεπιδράσεις ανθρώπου-μηχανής και ανθρώπου-ανθρώπου ενός υπό-μελέτη συστήματος.
- Συστήματα και αισθήσεις του ανθρώπινου σώματος - Επεξήγηση των συστημάτων του ανθρώπινου σώματος (κυκλοφοριακό, αναπνευστικό, σκελετικό, μυϊκό νευρικό σύστημα) καθώς επίσης και των αισθήσεων του ανθρώπινου σώματος (όραση, ακοή, αφή, όσφρηση, γεύση, κιναίσθηση, αίσθηση κρύου, ζέστης, πίεσης, πόνου) με σκοπό την εδραίωση μιας βασικής γνώσης για την κατανόηση και εφαρμογή των αρχών εργονομίας με τρόπο συνεπή προς τις ανάγκες του ανθρώπου.
- Μυϊκό έργο και νευρικός κινητικός έλεγχος - Επεξήγηση της λειτουργικής σχέσης των επιμέρους στοιχείων του μυϊκού και του νευρικού συστήματος και τους ενοποιημένους ρόλους τους. Έμφαση δίνεται στην εκτέλεση και τον έλεγχο των κινήσεων με σκοπό την βαθύτερη κατανόηση αυτών των διαδικασιών.
- Ανθρωπομετρία - Εισαγωγή στις βασικές έννοιες, αρχές της ανθρωπομετρίας και τη χρήση αυτών για την υποστήριξη ανθρωπομετρικής σχεδίασης. Επιμέρους θέματα που εξετάζονται αφορούν τη διαδικασία συλλογής δεδομένων, εξαγωγή εκτιμήσεων με τη χρήση στατιστικής, ταυτοποίηση κατάλληλων βάσεων ανθρωπομετρικών δεδομένων.
- Σχεδίαση σταθμών εργασίας και προϊόντων Επεξήγηση των βασικών εργονομικών αρχών που διέπουν τη σχεδίαση σταθμών εργασίας και προϊόντων, όπως εργαλεία χειρός. Έμφαση δίνεται στη διαδικασία σχεδίασης με σκοπό την εξοικείωση των φοιτητών καθώς επίσης και τη βαθύτερη κατανόηση της χρήσης των εργαλείων ανάλυσης και αξιολόγησης.
- Μυο-σκελετικές προσβολές σχετιζόμενες με την εργασία - Κατανόηση της πηγής, της «φύσης» και του αντίκτυπου των μυο-σκελετικών προσβολών (ΜΣΠ) που σχετίζονται με την εργασία. Έμφαση δίνεται στους παράγοντες επικινδυνότητας και στις τεχνικές εκτίμησης τους, ως μέρος μιας ευρύτερης διαδικασίας για τον καθορισμό ενός προγράμματος εργονομικής παρέμβασης με σκοπό τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης ΜΣΠ.
- Εκτίμηση φυσιολογικού φόρτου και ανύψωση φορτίου - Κατανόηση των αποτελεσμάτων και των προβλημάτων που συνδέονται με τη χειρονακτική μεταφορά φορτίου ως κρίσιμοι παράμετροι για τον σχεδιασμό της εργασίας και του εξοπλισμού.
- Πινάκες ελέγχου και ενδείξεων - Εισαγωγή στις έννοιες της επεξεργασίας πληροφοριών, μέτρησης νοητικού φόρτου και τη χρήση αυτών για την εργονομική σχεδίαση πινάκων ελέγχου και ενδείξεων. Οι φοιτητές θα κληθούν να επιτελέσουν υποκειμενική ανάλυση του νοητικού φόρτου.
- Σχεδιασμός διαμεσολαβητών ανθρώπου-τεχνολογικών διατάξεων - Το μοντέλο του κύκλου δράσης, χάσματα μεταξύ εκτέλεσης και αξιολόγησης, μεθοδολογία σχεδιασμού διαμεσολαβητών ανθρώπου-τεχνολογικών διατάξεων, οικολογικοί διαμεσολαβητές.
- Φωτιστικό περιβάλλον - Φυσική περιγραφή του φωτός και φωτομετρικές μονάδες, οπτική κόπωση, συνέπειες του κακού φωτισμού, μελέτη του φωτιστικού περιβάλλοντος, κανόνες φυσικού/ τεχνητού φωτισμού.
- Ηχητικό περιβάλλον - Σχετικές μονάδες μέτρησης ήχου/ θορύβου, μηχανισμός ακοής και επιπτώσεις του ηχητικού περιβάλλοντος, μελέτη του ηχητικού περιβάλλοντος, μέτρα μείωσης του θορύβου.
- Θερμοκρασιακό περιβάλλον - Θερμογένεση και θερμικές συναλλαγές, μηχανισμοί θερμορύθμισης, εργασία σε θερμό/ψυχρό περιβάλλον, μέτρηση των παραγόντων που διαμορφώνουν το θερμοκρασιακό περιβάλλον, εκτίμηση επικινδυνότητας του θερμοκρασιακού περιβάλλοντος, προστασία έναντι του ψύχους ή της θερμότητας.
Οι φοιτητές είναι σε θέση να:
- Περιγράψουν τα μορφολογικά στοιχεία ή/και τις συνιστώσες ενός συστήματος εργασίας που καθιστούν το εν λόγω σύστημα μη-προσαρμοσμένο στον άνθρωπο
- Προσδιορίσουν τα εύρη ζωνών άνεσης με σκοπό τη βελτιστοποίηση της αλληλεπίδρασης ανθρώπου-συστήματος από την άποψη της αποτελεσματικότητας, της απόδοσης, και της ευεξίας των ανθρώπων.
- Αναπτύξουν σχεδιαστικές προδιαγραφές για την εργονομική σχεδίαση ενός νέου συστήματος ή την ανασχεδίαση ενός υφιστάμενου συστήματος
- Εφαρμόσουν αρχές και τεχνικές της ανθρωπομετρίας ώστε να φιλοξενείται με άνεση το 95% του πληθυσμού των χρηστών
- Αξιολογήσουν τον αντίκτυπο των προτεινόμενων σχεδιαστικών λύσεων από την άποψη του προσδοκώμενου οφέλους και του κόστους εγκατάστασής τους
- Μαρμαράς, Ν., και Ναθαναήλ, Δ. (2015). Εισαγωγή στην Εργονομία (2η έκδοση). Αθήνα: Σύνδεσμός Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών.
- McCauley-Bush, P. (2011). Ergonomics: Foundational Principles, Applications, and Technologies. London: Taylor & Francis.
- Wilson, J.R., & Corlett, N. (2010). Evaluation of Human Work (3rd edition).
- London: Taylor & Francis.
- Συναφή επιστημονικά περιοδικά:
- Ergonomics
- Human Factors
- Applied Ergonomics